بررسی کیفیت آبهای زیرزمینی و ارتباط ان با سازندهای زمین شناسی (مطالعه موردی: دشت تربت جام-فریمان)

چکیده دشت تربت جام-فریمان قسمتی از استان خراسان رضوی می باشد که وسعتی در حدود 6378 کیلومترمربع را به خود اختصاص داده است. این دشت یکی از دشت های مهم خراسان رضوی به لحاظ کشاورزی و جمعیتی می باشد. بخش زیادی از نیاز آبی این دشت به لحاظ اقلیم آن از آب های زیرزمینی تأمین می شود، بنابراین بررسی و پهنه بندی کیفی آن اهمیت ویژه ای دارد. هدف از این تحقیق بررسی و پهنه بندی کیفی آب های زیرزمینی دشت مذکور و ارتباط آن با سازندهای زمین شناسی است. ابتدا سازندهای زمین شناسی موجود در منطقه با استفاده از نقشه های زمین شناسی و تصاویر ماهواره ای گوگل ارث شناسایی و با توجه به توان تولید تیپ های نمک، طبقه بندی بر روی آن ها انجام شد. سپس با استفاده از نرم افزار هیدروشیمیایی chemistry چاه های موجود در منطقه تیپ بندی گردید. جهت بررسی صحت نتایج به دست آمده از روش بافر و منطق بولین همچنین ضریب همبستگی و نسبت یونی استفاده شد. به منظور درون یابی و تهیه ی نقشه های پهنه بندی (از نظر شرب) از روش های کریجینگ، کوکریجینگ، وزن دهی معکوس و ) (rbf استفاده گردید و از بین روش های مورد استفاده روشی که دارای کمترین مجذور میانگین مربعات خطا ((rmse و بالاترین ضریب همبستگی بود انتخاب گردید. نتایج به دست آمده مبین آن است که دشت مذکور دارای سه نوع تیپ آب می باشد، تیپ کربناته در قسمت جنوب غرب حوزه به دلیل وجود ماسه سنگ ها با سیمان آهکی و سنگ های آذرین، تیپ کلره در شمال رودخانه جام رود به دلیل وجود دیاپیر و مارن های نمکی و تیپ سولفاته در جنوب رودخانه و همچنین در شمال شهر فریمان به دلیل وجود مارن-های گچی در منطقه می باشد. به طور کلی در شرق حوزه (حوالی شهر تربت جام) و قسمت هایی از شمال فریمان، به دلیل وجود مارن های گچ و نمک دار، آب از کیفیت پایین تری برخوردار می-باشد. همچنین نتایج به دست آمده از کاربرد منطق بولین نشان داد که تیپ نمک های موجود در چاه های منطقه در بیش از 76 درصد از مناطق با سازندهای مجاور همبستگی نشان می دهد.